Rząd odpowiada na inicjatywę prezydenta ws. Ukraińców, lecz napięcia pojawiają się wewnątrz koalicji
„`html
Prezydenckie weto wobec specustawy o pomocy dla obywateli Ukrainy
Prezydent Karol Nawrocki zawetował nowelizację specustawy dotyczącej pomocy dla obywateli Ukrainy. Powodem sprzeciwu był między innymi brak przepisów uzależniających wypłatę świadczenia 800 plus dla dzieci ukraińskich od legalnego zatrudnienia ich rodziców w Polsce, co było zapowiadane w kampanii wyborczej przez przedstawicieli Platformy Obywatelskiej. Weto prezydenckie spotkało się z zaskoczeniem i irytacją po stronie rządzącej koalicji, powodując poważne trudności – zarówno dla obywateli Ukrainy, którym z końcem września wygasają niektóre uprawnienia, jak i dla polskich władz, które straciły tymczasowo podstawę finansowania systemu Starlink wspierającego Ukrainę.
Nowe propozycje prezydenta
Równolegle z wetem prezydent Karol Nawrocki wniósł do Sejmu własny projekt nowelizacji specustawy o pomocy dla Ukraińców. Oprócz wydłużenia prawa pobytu uchodźców do 4 marca następnego roku, w projekcie prezydenckim znalazły się także dodatkowe rozwiązania, takie jak:
- Zakaz propagowania symboli banderowskich wpisany do Kodeksu karnego
- Podwyższenie kary za nielegalne przekroczenie polskiej granicy z trzech do pięciu lat pozbawienia wolności
- Wydłużenie procesu nadawania polskiego obywatelstwa z trzech do dziesięciu lat
Reakcje rządu i przebieg prac legislacyjnych
Po prezydenckim wecie rząd niemal natychmiast zapowiedział przygotowanie nowego projektu ustawy, który częściowo miałby spełniać oczekiwania głowy państwa. Rzecznik rządu Adam Szłapka poinformował, że trwają prace nad szerokim rozwiązaniem regulującym kwestię wypłaty różnego rodzaju świadczeń dla wszystkich cudzoziemców w Polsce – nie tylko obywateli Ukrainy. Zadeklarował, że nowe przepisy uzależnią dostęp do pieniędzy nie tylko z programu 800 plus, lecz także innych świadczeń socjalnych, od legalnej pracy i zgłoszenia do systemu ZUS.
Podziały w koalicji i wątpliwości parlamentarzystów
Czas na uchwalenie nowych przepisów jest bardzo ograniczony, ponieważ obowiązujące regulacje wygasają 30 września. Z pojawiających się wypowiedzi wynika, że nie obyło się bez kontrowersji także w łonie rządzącej koalicji. Lewica zadeklarowała sprzeciw wobec ograniczania prawa do 800 plus dla ukraińskich dzieci, zwracając uwagę, by żadne zmiany nie skrzywdziły najmłodszych. Posłowie tej partii podkreślają, że nie poprą rozwiązań uderzających w rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji.
- Lewica stawia na uszczelnianie systemu i zwalczanie nadużyć, ale nie na redukcję uprawnień dla dzieci.
- Przykład rodziny ukraińskiej, w której dzieci zostały z babcią w Polsce, podczas gdy rodzice zostali na Ukrainie, budzi szczególne emocje i podkreśla złożoność sytuacji.
Z kolei Polska 2050 nie deklaruje na razie jednoznacznego stanowiska, wskazując, że szczegóły nowego projektu będą decydujące dla ich poparcia.
Stanowisko opozycji oraz możliwe konsekwencje polityczne
Ewentualne braki poparcia w koalicji rządowej mogłaby uzupełnić pomoc ze strony PiS lub Konfederacji. Jednak politycy obu tych ugrupowań przychylniejszym okiem patrzą na zaproponowane przez prezydenta rozwiązania, w szczególności dotyczące zakazu propagowania symboli banderowskich oraz zaostrzenia kar za nielegalne przekroczenie granicy.
Projekt prezydencki, zgodnie z procedurami, został skierowany do 30-dniowych konsultacji społecznych, co oznacza, że Sejm najwcześniej zajmie się nim pod koniec września – tuż przed wygaszeniem obecnych regulacji.
Niewykluczone, że sprzeciw Lewicy wobec rządowych propozycji może rodzić poważne konsekwencje dla spójności Koalicji 15 października. Premier Donald Tusk sygnalizował, że w przypadku braku lojalności ze strony ministrów, w grę wchodzić mogą natychmiastowe dymisje. W kręgach rządowych pojawił się jednak umiarkowany optymizm, że uda się wypracować kompromisowy projekt, akceptowalny również dla Lewicy.
„`