Planowana kontrola obywateli nad wydatkami publicznymi znów odłożona – system zalicza trzecią obsuwę
„`html
Zmiany w Centralnym Rejestrze Umów a kontrola nad finansami publicznymi
Koalicja rządząca zobowiązała się do zapewnienia większej przejrzystości w zarządzaniu finansami publicznymi oraz przekazania obywatelom większej kontroli nad wydatkowaniem środków państwowych. Kluczowym narzędziem w tym procesie miał stać się Centralny Rejestr Umów. System informatyczny został zaprojektowany tak, aby udostępniać wszystkim zainteresowanym treść kontraktów podpisywanych przez jednostki realizujące zadania publiczne.
Opóźnienia w uruchomieniu systemu
Pierwotny harmonogram zakładał, że rejestr zacznie funkcjonować już w lipcu 2022 roku. Termin ten jednak najpierw przesunięto na początek 2024 r., a następnie wyznaczono nową datę — styczeń 2026 r. W efekcie data startu systemu została przełożona aż trzykrotnie, co budzi wątpliwości co do rzeczywistego zaangażowania w projekt.
Krytyka podwyższenia limitu wartości umów
Znaczącą modyfikacją w funkcjonowaniu rejestru okazał się także limit wartości umów, które muszą być publikowane. Początkowy projekt przewidywał, że publicznemu wglądowi będą podlegały wszystkie kontrakty o wartości powyżej 500 zł. W ostatniej propozycji kwota ta została jednak zwiększona aż 20-krotnie — do 10 000 zł.
- System miał zapewnić wgląd do większości wydatków publicznych.
- Zmiana limitu powoduje, że ponad 70% wydatków w małych miejscowościach może nie być ujawnione w rejestrze.
Wątpliwości dotyczące zaufania obywateli
Według analiz przeprowadzonych przez Instytut Finansów Publicznych, wprowadzenie tak wysokiego progu kwotowego podważa sens całego przedsięwzięcia. Zamiast transparentności, do rejestru trafi niewielki odsetek wszystkich transakcji, co przekłada się na niskie zaufanie społeczne.
- Aż 20% badanych Polaków ocenia zaufanie do zarządzania finansami publicznymi na zero.
- To oznacza, że co piąty obywatel nie wierzy państwu w kwestii wydatkowania pieniędzy.
- Odbudowa zaufania wymaga realnej, a nie pozorowanej, kontroli nad wydatkami.
Według ekspertów obywatelom należy zapewnić poczucie realnej kontroli i jawność nawet mniejszych wydatków, by rzeczywiście zbudować przejrzysty system finansów publicznych. W przeciwnym razie zamierzony cel projektu może nie zostać osiągnięty.
„`