Tajemnice starożytnego komputera odkryte przez astronomów
Nauka

Tajemnice starożytnego komputera odkryte przez astronomów

Astronomowie z Uniwersytetu w Glasgow wykorzystali do badań modelowanie statystyczne, którego normalnie używa się do analizy dużych zbiorów danych. Jak jednak taka technika mogła przysłużyć się do zrozumienia sprzętu z czasów, kiedy nikt o tym zjawisku nawet nie słyszał? Wiemy już z dużym prawdopodobieństwem, do czego służył „starożytny komputer”. Modelowanie matematyczne pomogło naukowcom z wysokim prawdopodobieństwem. Od 2020 roku oceniano, że znajdowało się tam od 37 do 70 wgłębień, przez co znalezisko to jest najbardziej skomplikowanym mechanizmem z epoki hellenistycznej.

W swoim nowym badaniu grupa naukowców z Glasgow opisuje, że mechanizm z Antykithiry funkcjonował jako rodzaj kalendarza astronomicznego, co idealnie koreluje z zegarami astronomicznymi znalezionymi w innych miejscach w starożytnym świecie. Analiza pokazuje, że 354 otwory są zgodne z dniem roku, który byłby zgodny z egipskim kalendarzem.

Czym jest mechanizm z Antykithiry? Odnaleziony mechanizm wielkości pudełka po butach to najbardziej wczesna forma analogowego komputera. Mimo poważnych uszkodzeń okazało się, że zawierał on w sobie wiele bardzo skomplikowanych jak na owe czasy mechanizmów, działających zupełnie jak mechanizmy znane z późniejszych zegarów astronomicznych. Zewnętrzne wskazniki podłączone do urządzenia miały najpewniej umożliwiać użytkownikom śledzenie pozycji gwiazd i planet na niebie.

Czy YouTube był inspiracją do rozpoczęcia badań? Profesor Graham Woan, jeden z autorów pracy wspomina, że pod koniec zeszłego roku oglądał na YouTube prezentację Chrisa Budiselica. Chciał on w ten sposób ocenić, ile otworów znajdowało się w oryginale. Dotarło do mnie, jak interesujący jest ten problem, i pomyślałem, że mogę spróbować go rozwiązać w inny sposób. Podczas wolnych chwil w trakcie Świąt Bożego Narodzenia zacząłem więc używać do tego technik statystycznych.

  1. Profesor wykorzystał technikę znana jako modelowanie bayesowskie, która wykorzystuje prawdopodobieństwo do oceny niepewności wystąpienia zdarzeń w oparciu o dane statystyczne i przesłanki wiedzy a priori.
  2. Liczba dziur oszacowana została na 37 do 70 z wykorzystaniem technik statystycznych oraz procesu Monte Carlo z uwzględnieniem warunków oryginalnego mechanizmu.
  3. W tym samym czasie dr Joseph Bayley z Uniwersytetu w Glasgow również postanowił zająć się problemem. Wykorzystał on do badań modelowanie matematyczne. Wyniki uzyskane dzięki próbkowaniu Monte Carlo i łańcuchami Markowa okazały się zbieżne z wynikami uzyskanymi przez profesora Woana.

Oprócz tego uzyskano jednak informacje o tym, że mechanizm z Antykithiry mógł być używany do przewidywania nie tylko ruchów ciał niebieskich, ale także niektórych zjawisk astronomicznych związanych z cyklem Księżyca. Autorzy pracy badawczej piszą, że choć istniały już teorie, że mechanizm z Antykithiry służył do przewidywania pozycji ciał niebieskich w oparciu o grecki kalendarz księżycowy, to ich podwójne badania sprawiają, że możemy coraz bardziej zgłębiać tajemnice tego starożytnego mechanizmu.