Zakaz odmowy płatności gotówką – co na to przepisy?
Coraz częstsze korzystanie z kart płatniczych i aplikacji mobilnych zmienia sposób, w jaki dokonujemy zakupów. Wolumeny transakcji bezgotówkowych rosną, 7 na 10 osób pozytywnie ocenia możliwość płacenia w tej formie w coraz większej liczbie miejsc. Nie zmienia to jednak faktu, że nadal nosimy w portfelach gotówkę i chcemy nią płacić.
Obowiązek przyjmowania gotówki
Czy w sklepie lub lokalu usługowym ktoś może nam tego odmówić? Warto poznać obowiązujące przepisy, aby się nie zdziwić przy kasie. Wiele w tym temacie wyjaśnia znowelizowana ustawa o usługach płatniczych (z 5 listopada 2021 roku). To ona jasno mówi o tym, że przedsiębiorcy w Polsce nie mogą odmówić przyjęcia płatności gotówką. Oznacza to, że jeśli klient chce zapłacić banknotami czy monetami, sprzedawca musi umożliwić mu taką opcję.
Ustawa ta jest bezpośrednim następstwem regulacji Narodowego Banku Polskiego, który określa, że pieniądze emitowane przez NBP są prawnym środkiem płatniczym w Polsce. W efekcie przedsiębiorcy nie mogą ograniczać formy zapłaty jedynie do metod bezgotówkowych, jak karta płatnicza czy przelew.
Wyjątki od obowiązku
Czy są wyjątki? Tak, tu nie muszą przyjmować gotówki. Chociaż generalnie każdy punkt handlowy musi akceptować gotówkę, istnieją pewne wyjątki, a chodzi przede wszystkim o:
- Niektórzy przedsiębiorcy mogą próbować wprowadzać wyłącznie płatności kartą, argumentując to względami higienicznymi, szczególnie w miejscach, gdzie dotykanie gotówki może potencjalnie przenosić bakterie czy wirusy.
- W dobie pandemii COVID-19 takie podejście było powszechne, a wielu konsumentów doceniało brak konieczności posługiwania się gotówką. Jednak prawo nie przewiduje możliwości całkowitego wykluczenia płatności gotówką z powodów higienicznych – zgodnie z nowelizacją ustawy przedsiębiorca nadal musi akceptować gotówkę, nawet jeśli preferuje formy bezgotówkowe.
Konsekwencje odmowy przyjęcia gotówki
Warto zaznaczyć, że chociaż ustawa nakłada na przedsiebiorców obowiązek przyjmowania gotówki, przepisy nie określają konkretnych sankcji za odmowę przyjęcia takiej formy płatności. W sytuacji, gdy przedsiębiorca odmawia sprzedaży produktu lub usługi osobie chcącej zapłacić gotówką, może jednak zostać ukarany na podstawie art. 135 Kodeksu wykroczeń, który definiuje wykroczenie polegające na odmowie sprzedaży towaru bez uzasadnionej przyczyny.
Możliwość pociągnięcia przedsiębiorcy do odpowiedzialności za odmowę przyjęcia gotówki może wynikać również z przepisów o ochronie konsumentów, szczególnie w przypadkach, gdy konsument czuje się pokrzywdzony odmową.